Felsefedeki birçok önemli tarihsel şahsiyet, hayatı bu terimlerle ifade etmeseler de (bu tür konuşmalar yalnızca yaklaşık son 250 yıl içinde ortaya çıktı ve bu nedenle, eğer bir şey varsa, hayatı neyin anlamlı kıldığı sorusuna bir cevap sağladı. bkz. Landau 1997). Örneğin, insan işlevi üzerine Aristoteles'i, kutsal görüş üzerine Aquinas'ı ve en yüksek iyi üzerine Kant'ı düşünün. Bununla bağlantılı olarak, İncil'deki Vaiz kitabının varsayılan yazarı Kohelet'i düşünün, hayatı "boşluk" ve "rüzgarın peşinde koşmaya" benzer bir şey olarak tanımlıyor, Nietzsche nihilizm üzerine ve Schopenhauer bir hedefe ulaştığımızda onu elde ettiğimizi söylüyor. özlenen, "ne kadar boş ve boş" olduğunu keşfederiz. Bu kavramların mutluluk ve erdem (ve onların karşıtları) üzerinde bir miktar etkisi olsa da, doğrudan (kabaca) bir kişinin hayatını önemli kılacak (eğer varsa) fark etmesi gereken yüksek dereceli amaçların açıklamaları olarak yorumlanırlar.

Saygıdeğer soyağacına rağmen, Anglo-Amerikan-Avustralasya felsefesinde, bu araştırmanın odaklandığı, yaşamın anlamının ayrı bir alanı ancak 1980'lerden beri kurulmuştur ve bu tartışma ancak son 20 yılda olmuştur. gerçek derinlik ve karmaşıklıkla ortaya çıktı. Yirmi yıl önce, hayatın anlamı üzerine analitik düşünme, esenlik veya iyi karakter ile karşılaştırıldığında "durgunluk" olarak tanımlanıyordu ve bu alana ilişkin belirli bir eleştirel tartışmada neredeyse tüm literatürden alıntı yapmak mümkündü (Metz 2002). Artık ikisi de doğru değil. Anglo-Amerikan-Avustralasyalı hayatın anlamı felsefesi canlandı, öyle ki artık bu ankette kapsamlı bir şekilde alıntılanabilecek çok fazla literatür var. Odaklanmak için kitapları, etkili denemeleri ve daha yeni çalışmaları tartışma eğilimindedir ve diğer felsefi geleneklerden (Kıta Avrupası veya Afrika gibi) ve felsefi olmayan alanlardan (örneğin psikoloji veya edebiyat) gelen katkıları bir kenara bırakır. Bu anketin temel amacı, okuyucuyu hayatın anlamına ilişkin güncel analitik yaklaşımlarla tanıştırmak, önemli tartışmaları özetlemek ve daha fazla dikkate alınmayı hak eden ihmal edilmiş konulara işaret etmektir.

1. "Anlam"ın Anlamı

Alanın amaçlarından biri, insanların (temelde veya karakteristik olarak) hayatın anlamı konusunu düşündüklerinde akıllarında ne olduğunu belirlemeye yönelik sistematik bir girişimden oluşur. Alandaki birçok kişi için "önem" ve "önem" gibi terimler, "anlamlılığın" eşanlamlılarıdır ve bu nedenle yeterince açıklayıcı değildir, ancak anlamlılık ile anlamlılık arasında bir ayrım yapanlar da vardır (Singer 1996, 112–18; Belliotti 2019). , 145–50, 186). Anlamsız bir yaşam kavramının saçma (Nagel 1970, 1986, 214–23; Feinberg 1980; Belliotti 2019), beyhude (Trisel 2002) ve yaşamaya değmez ( Landau 2017, 12–15; Matheson 2017).

Hayatın anlamı hakkında düşünmenin neleri kapsadığı konusunda netleşmeye başlamanın yararlı bir yolu, taşıyıcıyı belirtmektir. Sorgulayıcının aklında hangi hayat var? Çizilmesi gereken standart bir ayrım, bir insanın anlam sergileyebilen şey olduğu yaşam "içindeki" anlam ile dar anlamda, insan türünün bir bütün olarak anlamlı olabilen veya olmayan şey olduğu yaşamın "anlamı" arasındadır. . Son zamanlarda, hayvanların veya insan bebeklerinin hayatlarında bir anlam taşıyıp taşıyamayacağına dair bir miktar değerlendirme yapıldı ve çoğu bu olasılığı reddediyor (örn. bunun için bir dava oluşturmaya başlıyor (Purves ve Delon 2018; Thomas 2018). Ayrıca, bir kişi veya bir örgüt gibi grupların anlam taşıyıcısı olup olamayacakları ve eğer öyleyse, hangi koşullar altında olabileceği konusu da yeterince araştırılmamıştır.

Analitik filozofların çoğu hayattaki anlamla, yani bir kişinin hayatının sergileyebileceği anlamlılıkla ilgilendi, bugünlerde hayatın anlamını dar anlamda ele alan nispeten az kişi var. Tanrı'nın hayatın anlamının merkezi olduğuna ya da olacağına inananlar bile son zamanlarda, insan ırkının nasıl olabileceğinden çok, bir bireyin yaşamının Tanrı sayesinde nasıl anlamlı olabileceğine değindiler. Bazıları, insan yaşamının anlamlılığının, bir yaşamdaki anlamdan daha az (hatta daha fazla) sorgulamayı hak ettiğini iddia etse de (Seachris 2013; Tartaglia 2015; cf. Trisel 2016), alanın büyük çoğunluğu bunun yerine bireysel kişiler olarak hayatlarının (ve değer verdikleri kişilerin hayatlarının) anlamlı olup olmadığı ve nasıl daha anlamlı hale gelebilecekleri ile ilgilendiler.

Yaşamdaki anlama odaklanıldığında, kavramsal olarak kendi iyiliği için iyi bir şey olduğunu veya buna bağlı olarak eylem için temel bir neden sağlayan bir şey olduğunu iddia etmek oldukça yaygındır (bu konuda bkz. Visak 2017). Son zamanlarda, bir kişinin hayatında tarafsız ve hatta istenmeyen türden anlamlar olabileceğini öne sürerek aksini öne süren birkaç kişi var (örn. Mawson 2016, 90, 193; Thomas 2018, 291, 294). Bununla birlikte, çoğu analitik filozof ve muhtemelen meslekten olmayan insanlar, bunun yerine bir bireyin hayatının belirli bir tür nihai değer (veya eylem için araçsal olmayan neden) sergilediğini bilmek isterken, bunlar aykırı değerlerdir.

Üzerinde önemli fikir birliğine varılan bir başka iddia da, anlamlılığın ya hep ya hiç olmadığı ve bunun yerine derecelerle geldiği, öyle ki yaşamın bazı dönemlerinin diğerlerinden daha anlamlı olduğu ve bazı yaşamların bir bütün olarak diğerlerinden daha anlamlı olduğu yönündedir. Bazı insanların hayatlarının diğerlerinden daha az anlamlı (hatta belirli bir anlamda daha az "önemli") olduğu veya hatta anlamsız (önemsiz) olduğu görüşü tutarlı bir şekilde savunulabilir ve yine de insanların ahlaki açıdan eşit bir konuma sahip olduğunu savunabilir. bakış açısı. Anlamlı bir yaşam kapasitesine sahip olduğu için her bireyin bir kişi sayıldığı sonuçsalcı bir ahlaki ilkeyi veya anlamın olduğu yerde, özerk karar verme kapasiteleri nedeniyle tüm insanların bir saygınlığa sahip olduğunu söyleyen Kantçı bir yaklaşımı düşünün. bu kapasitenin kullanımının bir işlevi. Her iki ahlaki bakış açısından da, görece anlamsız yaşamları olan insanlara yardım etmemiz gerekebilir.

Bireysel kişiler açısından anlamlılık kavramının nispeten tartışmasız bir başka unsuru da, mantıksal olarak mutluluktan veya doğruluktan farklı olmasıdır (vurgulanan Wolf 2010, 2016). Birincisi, birinin hayatının anlamlı olup olmadığını sormak, hayatının hoş olup olmadığını veya öznel olarak iyi durumda olup olmadığını sormakla aynı şey değildir. Bir deneyim makinesinde veya sanal gerçeklik cihazında bir yaşam kesinlikle mutlu olurdu, ancak çok azı bunu ilk bakışta anlamlılık için bir aday olarak kabul eder (Nozick 1974: 42-45). Gerçekten de, bir sayı, kişinin yaşamının mantıksal olarak tam da kişinin iyiliğinden fedakarlık ederek, örneğin kendi çıkarı pahasına başkalarına yardım ederek anlamlı hale gelebileceğini söyleyebilir. İkincisi, bir kişinin zaman içinde varlığının anlamlı olup olmadığını sormak, onun ahlaki açıdan dürüst olup olmadığını sorgulamakla aynı şey değildir; bilimsel bir keşif yapmak veya mükemmel bir dansçı olmak gibi doğru eylem veya ahlaki erdemle hiçbir ilgisi olmayan anlamı artırmanın sezgisel yolları vardır. Şimdi, bir hayatın mutsuz veya ahlaksız olması durumunda, hatta bu yüzden anlamsız olacağı iddia edilebilir, ancak bu, "anlamlılık"tan bahsetmenin analitik olarak bir anlam ifade ettiğini belirtmekten çok, kavramlar arasında sentetik, tözsel bir ilişki varsaymak olacaktır. mutluluk veya doğrulukla ilgili fikirleri çağrıştırma meselesi. Bir kişinin hayatını neyin anlamlı kıldığı (eğer varsa) sorusu, bir hayatı neyin mutlu veya ahlaki kıldığı sorularından kavramsal olarak farklıdır, ancak ilk soruya verilen en iyi yanıtın ikincisinden birine verilmesi gerektiği ortaya çıkabilir. sorular.

Öyleyse, "hayatın anlamı" konuşmasının, derecelerle gelebilen ve analitik olarak mutluluk veya doğruluğa eşdeğer olmayan, kendi iyiliği için iyi bir şeyi ifade ettiğini varsayarsak, başka neleri içerir? Tanım gereği bu nihai değer hakkında başka ne söyleyebiliriz? Çoğu çağdaş analitik filozof, ilgili değerin bir deneyim makinesinde zaman geçirmekten (ancak farklı bir görüş için bkz. sonsuzluk için (Albert Camus ve Taylor 1970 tarafından ünlü bir şekilde tartışılmıştır). Buna ek olarak, pek çok kişi, ilgili değerin klasik "iyi, doğru ve güzel" üçlüsünün (veya belirli koşullar altında olacağını) simgelediğini söyleyecektir. Bu terimler tam anlamıyla alınmamalı, bunun yerine yararlı ilişkiler (aşk, meslektaşlık, ahlak), entelektüel yansıma (bilgelik, eğitim, keşifler) ve yaratıcılık (özellikle sanat, ama aynı zamanda mizah veya bahçıvanlık gibi potansiyel şeyler) için kaba sloganlardır. )

Daha da ileri giderek, iyinin, doğrunun, güzelin ve diğer mantıksal olarak olası anlam kaynaklarının içerdiği bir şey var mı? Henüz sahada bir fikir birliği yok. Öne çıkan görüşlerden biri, yaşamdaki anlam kavramının, üst düzey amaçları yerine getirmek, önemli bir saygı veya hayranlığı hak etmek, kayda değer bir etkiye sahip olmak, kişinin hayvani doğasını aşmak, anlamlandırmak veya sergilemek gibi örtüşen fikirlerin bir kümesi veya karışımı olduğudur. zorlayıcı bir yaşam öyküsü (Markus 2003; Thomson 2003; Metz 2013, 24–35; Seachris 2013, 3–4; Mawson 2016). Bununla birlikte, kavram için çok daha monistik bir şeyin doğru olduğunu, dolayısıyla bir kişinin hayatındaki anlamlılık hakkındaki (neredeyse) tüm düşüncelerin esasen tek bir özellik hakkında olduğunu savunan filozoflar vardır. Öneriler, niteliksel olarak üstün mallara adanmayı veya bunlara hayranlık duymayı (Taylor 1989, 3–24), kişinin sınırlarını aşmayı (Levy 2005) veya katkıda bulunmayı (Martela 2016) içerir.

Son dönemler bu alanda bir tür "yorumlayıcı dönüş" olmuştur, bunun için bir örnek, anlam konuşmasının giderleri olarak bir hayattan daha geniş bir referans çerçevesi içinde açıklanıp açıklanmadığı ve nasıl anlaşıldığı hakkında güçlü görüştür (Goldman 2018, 116–29). ; 2019; Thomas 2019; bkz. Repp 2018). Bu yaklaşıma göre, hayatın kapsamını araştırmak, anlam verici bilgiler, belki de hayat hakkında bir anlatı ya da onun kaynağı ve kaderi hakkında bir açıklama aramaktan başka bir şey değildir. Bu analiz, "anlam" amaçları çok çeşitli kullanımlarını birleştirme sözü verme avantajına sahiptir. Bununla birlikte, yaşamdaki anlamın esasen kendi iyiliği için iyi olduğu (Landau 2017, 12–15), anlam veren şeyleri tarif etmesi gereken bir koşul olduğu iddiası geçici olarak yerleşimli olmadığı şeklinde sezgileri yakalamama gibi dezavantajları vardır. (Cooper 2003, 126–42'ye göre; Bennett-Hunter 2014; Waghorn 2014) ve genellikle bir çocuğu yanan bir binadan kurtarmak gibi insan eylemlerinin kendilerinin (onların yorumlanmasından farklı olarak) anlam taşıyan şeylerdir. 

Bazı düşünürler, hayatın anlamı kavramının eksiksiz bir analizinin “anti-madde” (Metz 2002, 805–07, 2013, 63–65, 71–73) veya “anti-anlam” (Metz 2002, 805–07, 2013, 63–65, 71–73) olarak adlandırılan şeyi içermesi gerektiğini öne sürdüler ( Campbell ve Nyholm 2015; Egerstrom 2015), bir hayatın anlamlılığını azaltan koşullar. Buradaki düşünce, anlamın, yalnızca olumlu koşulların değil, aynı zamanda olumsuz koşulların da olduğu bir iki kutuplu ölçek tarafından iyi bir şekilde temsil edildiğidir. Karşılıksız gaddarlık veya yıkıcılık, yalnızca anlam katmayı başaramayan, aynı zamanda kişinin yaşamının sahip olabileceği herhangi bir anlamdan da eksilten eylemler için ilk bakışta adaydır.

Hayatın anlamı kavramının nasıl analiz edileceğine (ya da “hayatın anlamı” ifadesinin tanımının nasıl ifade edileceğine) dair devam eden tartışmalara rağmen, bu alan, yukarıda ortaya atılan diğer kilit sorularda ilerleme kaydetmek için iyi bir konumdadır. bir hayatı neyin anlamlı kılacağı ve herhangi bir hayatın aslında anlamlı olup olmadığı. Anlamlılığın en azından bir kişinin yaşamında kavramsal olarak mutluluk ve doğruluktan farklı, örnekleri potansiyel olarak iyi, doğru ve güzel olan bir nihai değeri içerdiği noktasında belirli bir ortak zemin sağlanır. Bu tartışmanın geri kalanı, bu değerin doğasını teorik olarak yakalamaya ve hayatımızın en azından bazılarında var olup olmadığını tespit etmeye yönelik felsefi girişimlere değiniyor.

2.Doğaüstücülük

Hayatta anlam üzerine yazan çoğu analitik filozof, bir hayatın anlam kazanabileceği tüm özel yolları yakalaması amaçlanan teoriler, yani temel ve genel ilkeler geliştirmeye ve değerlendirmeye çalışmaktadır. Ahlak felsefesinde olduğu gibi, tanınabilir “anti-teoristler” vardır, yani anlam koşulları arasında onları bir ilke biçiminde birleştirebilmek için çok fazla çoğulculuk olduğunu savunanlar (e.g., Kekes 2000; Hosseini 2015). Yine de tartışmalı bir şekilde, sistematik birlik arayışı, onun mevcut olup olmadığı hakkında kesin bir sonuca varmak için çok yeni.

Teoriler standart olarak metafizik bir temelde, yani anlamı oluşturmak için hangi tür özelliklerin tutulduğuna göre bölünmüştür. Doğaüstü teoriler, manevi bir alemin yaşamdaki anlamın merkezinde yer aldığına dair görüşlerdir. Batılı filozofların çoğu, maneviyatı Tanrı veya İbrahimi inançlarda yaygın olarak anlaşıldığı şekliyle bir ruh olarak tasarlamıştır (ancak bizimle ilgilenmeyen bir Tanrı bağlamında anlam tartışması için bkz. Mulgan 2015). Buna karşılık, natüralist teoriler, bilimsel yöntemle özellikle iyi bilindiği şekliyle fiziksel dünyanın yaşamın anlamının merkezinde yer aldığı görüşüdür.

Son 15 yılda, düzenli olarak iki farklı doğaüstücülük türü ayırt edildi (Metz 2019). Bu sadece hayatın anlamına ilişkin literatürde değil, aynı zamanda ilgili teizm yanlısı/anti-teizm tartışmasında da, yani Tanrı'nın mı yoksa bir ruhun var olmasının mı arzu edilir olduğu tartışmasında da doğrudur (örn., Kahane 2011; Kraay 2018; 2020). Bir yanda, hayattaki herhangi bir anlam için manevi koşulların gerekli olduğuna göre aşırı doğaüstücülük vardır. Ne Tanrı ne de ruh yoksa, bu görüşe göre herkesin hayatı anlamsızdır. Öte yandan, hayatın anlamı olmasa da, hayatta büyük veya nihai bir anlam için manevi koşulların gerekli olduğunu söyleyen ılımlı doğaüstücülük vardır. Eğer ne Tanrı ne de ruh yoksa, o zaman bu görüşe göre herkesin hayatının bir anlamı olabilir, hatta anlamlı olabilir ama hiç kimsenin hayatı en arzu edilen anlamı sergileyemez. Ilımlı bir doğaüstücü için, Tanrı ya da bir ruh, anlamlılığı önemli ölçüde artırır ya da onun için önemli bir katkıda bulunan koşul olur.

Büyük veya nihai anlamın, bazen niceliksel olarak "sonsuz" (Mawson 2016), niteliksel olarak "daha derin" (Swinburne 2016), ilişkisel olarak "sınırsız" (Nozick 1981, 618–19; cf) olarak tanımlanmasının çeşitli yolları vardır. . Waghorn 2014), zamansal olarak "ebedi" (Cottingham 2016) ve perspektif olarak "evrenin bakış açısından" (Benatar 2017). Bu ayrımların birbirleri üzerinde nasıl bir etkiye sahip olabileceğine dair can alıcı soru üzerine, örneğin bazılarının diğerlerinden daha temel veya bazılarının diğerlerinden daha değerli olup olmadığı gibi, henüz bir yansıma olmadı.

Aşırı/ılımlı ayrımın kesişmesi, Tanrı merkezli teoriler ile ruh merkezli teoriler arasındadır. Birincisine göre, Tanrı ile bir tür bağlantı (her şeyi bilen, her şeyi bilen, her şeye gücü yeten ve fiziksel evrenin temeli olan manevi bir kişi olarak anlaşılmaktadır), tek bir kişi bile olsa, yaşamın anlamını oluşturur. ruhtan yoksundur (kişinin kimliğini içeren ölümsüz, ruhsal bir madde olarak yorumlanır). Buna karşılık, ikincisine göre, bir ruha sahip olmak ve onu belirli bir duruma sokmak, Tanrı olmasa bile hayatı anlamlı kılan şeydir. Elbette birçok doğaüstücü, (büyük ölçüde) anlamlı bir varoluş için Tanrı ve bir ruhun ortaklaşa gerekli olduğuna inanır. Bununla birlikte, bunlardan yalnızca birinin gerekli olduğu şeklindeki daha basit görüş yaygındır ve bazen karmaşık görüş için öne sürülen argümanlar, onu daha basit olandan daha fazla destekleyemez.